TURİZMCİMİN KAFASI KARIŞIK!

Bu yıl 20. si düzenlenen Doğu Akdeniz Uluslararası Turizm ve Seyahat Fuarı – EMITT, 28-31 Ocak 2016 tarihleri arasında İstanbul Büyükçekmece Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlendi.  Fuara bizde gittik ve sektörün nabzını ölçmeye çalıştık. Geçtiğimiz yıl yaşanan Ruble krizi ile daralan sektör bu yıl uçak krizi ile iyice bunalmış gözüküyor. Turizmcinin kafasının karışık olduğunu ve bu yılın oldukça zor geçeceği kanısına vardık. Çok sayıda otelcinin Rusya ile yaşanan kriz ile çaresiz olduğunu, yeni pazarlar içine girdiğini ancak bunun da hemen çözülecek bir konu olmadığını gördük. Sektör EMITT’te iç pazara yönelmiş ve varını yoğunu ve beklentisini de iç pazara yönlendirmiş durumda.



Dünyanın en büyük beş turizm fuarından biri olan EMITT’te daha çok sektör iç pazardan beklentisini ortaya koyarken, bu yıl 70 bin metrekarelik fuar alanında 11 salonda, 4 bin 500 firma’nın yanı sıra 70 ülke katıldı. Fuarda özellikle erken rezervasyon indirimleri dikkat çekerken,  tatil çekilişleri, Türkiye’nin dâhil olduğu 70 ülkenin tatil destinasyonları tanıtımları yer aldı. Fuarı ortalama 100 bin kişinin ziyaret ettiği açıklanırken, sektör bu buluşmayı dört gün boyunca yaptıkları iş bağlantıları ve görüş alışverişleri ile taçlandırdılar.Fuarda, ITE Turkey Turizm & Seyahat & Moda Grup Direktörü Hacer Aydın ile karşılaşıyoruz. Tat,l tutkunların için çok önemli bir adres olan EMITT hakkında şunları söylüyor bizlere..

“EMITT Turizm Fuarı sadece Türk turizm sektörünün değil, dünya turizm sektörünün de en büyük buluşma noktalarından birisi haline geldi. 20. yılımızda 70 ülkeyi kapsayan bir katılıma ulaştık. EMITT turizm sektörü profesyonellerinin bir araya geldikleri ticari bir platform olmasının yanı sıra tatil tutkunları için de önemli bir adres”



Yurt dışından da ABD, Arjantin, Azerbaycan, Bahreyn, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Filipinler, Güney Afrika, Hindistan, İran, İtalya, Kore, Küba,Maldivler, Mısır, Panama,Saraybosna, Tayland, Vietnam ve Yunanistan gibi ülkeler Türkiye’den turist çekmek adına tanıtımlar yaptı. Hindistan ve Tayland standı oldukça dikkat çekerken, Yunanistan ise umudunu adeta turizme bağlamış ve oldukça geniş bir alanda tanıtım yaptı. Yurt dışındaki tanıtımlardan bahsetmişken, yurt dışında tatil yapmak isteyenlere buradan seslenmek de fayda var. Turizmde bu yıl zor bir yıl olacak. İç pazarın hareketliliği ortada. Eğer yurt dışında tatil yapmak isterseniz bu yıl erteleyin ve tatil rotanızı Türkiye’nin her hangi bir bölgesine çevirin. Buna turizmin ve turizmcinin ihtiyacı var. Bu hatırlatmayı yaptıktan sonra Olympos Teleferik’in satış Müdürü Haydar Culfa’nın bu konuda söylediklerini sizler ile paylaşıyorum:

“ Bu sene iç pazardan beklentiler yüksek. Uçak krizinden sonra Rusya ile yaşanan sıkıntılar ortada. Bunun yanında güvenlik sıkıntıları ile Avrupa pazarında da çok zor gitmekte. Biz bu sene iç pazardan daha çok şeyler bekliyoruz ve Türk halkını da turizme destek olmak açısından yurt dışı seyahatler yerine yurtiçinde seyahatlerini yapmalarını talep ediyoruz. Bu bir memleket meselsi haline gelmiş durumda. Bu açıdan değerlendirip seyahatlerini iç pazarda yapmalarını istiyoruz”


Fuarda karşılaştığımız sektör temsilcileri 2016 sezonu değerlendirmeye başlıyoruz. Antalya Manavgat’ta yer alan Club Nena Yönetim Kurulu Başkanı Nevin Akçelik’i stantta ziyaret ediyoruz. Zor bir yıl olacağını ileten Akçelik, yine de ümitli olduklarını belirtiyor ve bize bir değerlendirmede bulunuyor:
“ Her yıl olduğu gibi bu yıl da EMİTT fuarının profesyonel anlamdaki katılımcısıyız. Hepimize hayırlı uğurlu olsun. 2016 sezonu için çok heyecanlı bir o kadarda tedirginim. Bundan önce çok krizler yaşadık.  Ama bu konuda tedirginliğim, piyasada ki rekabetin çok ciddi bir şekilde zorlu hale gelmesi. Fiyatlarda çok ciddi indirimler söz konusu. Bu beni biraz endişelendiriyor açıkçası, ama yine de ümitliyim! Ekibimizle birlikte farklı ülkelerde farklı tanıtımlar yapıyoruz.  Genel müdürüm, Polonya’ da şuan, bizler buradayız, başka bir ekip başka bir yerde.  Avrupa pazarında iyiyiz, geçen seneye göre daha iyi rezervasyonlar yapıldı ama her an her şey olabiliyor bazen. İç pazardan çok umutluyuz. Çünkü iç pazarın bir tesisiyiz. Rus pazarının azalması bizi gerçekten çok üzüyor. Ülkem adına çok üzülüyorum. Umarım her şeyin çok iyi olacağı bir sezon diliyorum”



Yine Manavgat’ta yer alan Silence Beach Resort Otel Genel Müdürü Erdal Çelik’e soruyorum. “Bu sene nasıl olacak?” Tabii ki yine sıkıntılar ön plana çıkıyor. Turizmcinin pes etmeye hakkının olmadığını her şeye rağmen yoğun bir tempo ile çalışmalarına devam etiklerini ifade ediyor bizlere Çelik:
“2016 ile ilgili öngörülerimiz, beklentilerimiz malum Rusya’ dan kaynaklanan kayıpların telafi edilemeyeceği, Avrupa’nın sabit yerinde kalacağı, iç pazardan gelen turistlerin yerli misafirlerimizin belli bir oranda artacağı yönünde. Ancak bu artış diğer otellerde de talebin karşılayamayacağını düşünüyoruz, yoğun bir fiyat savaşının olacağı bir yıl olduğunu düşünmekteyim”



Manavgat Çolaklı’da yer alan VON Hotels’in Genel Müdürü Süleyman Gürpınar ise moral bozmaya gerek olmadığını ve Türkiye’nin ciddi, alternatifi olmayan bir sürü avantajları olduğunu ve bunu kullanarak gerektiğini söylüyor:

“Son dönem sektörümüzü etkileyen bir sürü unsurlar oluştu. Ama moralimizi bozmamak gerekiyor. Neden? Çünkü Türkiye’nin alternatifi olmayan bir sürü avantajları var. Örnek verirsek, tarih, coğrafya, temalı oteller, kaliteli hizmet ve benzeri, inanılmaz bir ülkeyiz. Örnek vermek gerekirse, 27 tane Avrupa ülkesinde var olan toplam 5 yıldızlı otelin sayısından daha fazla sayıda sadece Antalya’ da 5 yıldızlı otelimiz var. Neler yapılması ile ilgili tabiî ki paylaşıyoruz. Bir sürü yorumcu ya da STK’lar aktarıyor. Benim düşüncem şu; duruşumuzu dik tutmalıyız. 40- 45 milyar dolar olan turizm gelirimizi 175- 200 milyar dolara nasıl çıkarırız hedef belirlemeliyiz. Ne hedef belirlersek ona ulaşırız buna en ufak şüpheniz olmasın. 2016’nın Mayıs ayında çok dinamik bir satış olacaktır. Herkesin tüm otelci arkadaşlarımızın bu konuya önem ve ehemmiyet göstermesini istiyorum. Bide eğer dinamik satış ekibinizi desteklerseniz operasyon kalitenizi, hizmet kalitenizden taviz vermezseniz, operatörler ister istemez tercihini sizden yana kullanacaktır. Bunun için reklamınızı, marketinginizi, PR’ınızı, ARGE’nizi, yatırımınızı bu sene daha çok yapın. Korkmayın, çekinmeyin, geri durmayın. Biz Von Hotels olarak 2016 yılında çok ciddi bir marketing bütçesiyle şuanda fuarlardayız ve bunu devam ettireceğiz”



Side Titreyengöl’ün adı sıkça duyulan otellerinden birisi olan Nashira Otel’in Genel Müdürü Harun Bilgiç ise kendi durumlarının iyi olduğunu ancak sektörün içinde bulunduğu sıkıntıların üzücü olduğunu söylüyor bizlere: “Biz kendi açımızdan gidişattan memnunuz. Fakat piyasayla kıyasladığımız zaman piyasaya tam bir atom bombası düşmüş gibi. Acilen bakanlığın ÖTV’ nin üstündeki, alkolün üstündeki vergileri azaltması lazım. Aksi takdirde otelci bunun altından kalkamaz bunun altından kalkamadığı gibi 54 turizme bağlı otelciliğe bağlı sektörde bunun altından kalkamaz”



Antalya’nın daha çok hissettiği krizi Bodrum ve Marmaris ve Çeşme’nin nasıl hissettiğini sormak için sezonu değerlendirmeleri için Clup Flipper Genel Müdürü Hüseyin SOFTA,  Marmaris Sentido Orka Lotus Genel Müdürü Metin Peltek ve Kaya Prestige Sunshine Genel Müdürü Ömer Özkul’a soruyorum ve şu cevapları alıyorum:

Clup Flipper Genel Müdürü Hüseyin Softa sıkıntılı bir sezon beklediklerini ifade ederken, “ “2016 için tabii ki EMITT fuarındayız. Türkiye, yurtdışı pazarlarının son derece sıkıntıda olduğu bilinen bir gerçek.  Bu doğrultuda iç pazarda ki payımızın kaybolmaması için yoğun bir çaba sarf etmek zorundayız tıpkı diğer otelciler gibi. Fakat ümidimizin çok olduğunu söylemek yanlış” diyor.
Sentido Orka Lotus Genel Müdürü Metin Peltek ise yaptığı değerlendirmede, “Şu anda bizim rakiplerimiz yurtdışı değil bizim rakiplerimiz tamamen bölgelerin  kendi içlerinde misafirleri çekmeye çalışacaklar. Kemer’de ciddi bir boşalma var Rus’tan kaynaklı, Alanya aynı şekilde. Side Avrupa menşei daha çok Avrupa’nın gittiği bir yer nispeten daha az. Aynı şekilde Marmaris’te… Avrupalı misafirin belki yer değiştirmesi sebebiyle bütün bölgelerde belli bir düşük doluluk olacaktır”
Kaya Prestige Sunshine Genel Müdürü H.Ömer Özkul ise geçen yıl yaptıkları yatırımlarla krizi çok fazla hissetmeyeceklerini söylerken “İzmir, Ege bölgesinde bu yılki sorunlar genel turizm sorunlarına pek yaşayacağımızı düşünüyorum. İç pazarda iyi olduğumuzdan dolayı ve geçen yılki yatırımlarımızdan dolayı konuklarımızı huzurla dinlenmeye, dinginliğe davet ediyorum”



Hemen hemen tüm fuarlarda karşılaştığım Kadir’in Ağaç Evleri’ni dünya markası yapan Kadir Kaya ile karşılaşıyoruz. Kadir Ağabey paniğe gerek yok derken bakın neler söylüyor: “Çok paniğe girmemize gerek yok. Türkiye daha büyük krizler atlattı, körfez krizi, kuş gribi bu tarz şeylere alışık olmamız gerekiyor. Lütfen panik yapıp da düşük fiyatlara, büyük acentelere boğulmayalım, daralalım sabredelim ama çizgimizden bir şey kaybetmeyelim. Bu ülke bizim, bu sene için düşünmeyelim. Önümüz açık, gayet dirençli davranalım. Herkes üzerine düşen vazifeyi yapsın”



Geliyoruz Kemer’e.  Kemer bu sıkıntıları en derinden hissedecek bölgelerin başında geliyor. Küçük Moskova olarak ün yapan Kemer’de bu aralar oldukça sıkıntılı bir dönem yaşanıyor. Bizde iki değer genel müdürle Kemer turizmindeki son noktayı değerlendiriyoruz:

Club Phaselis Rose Genel Müdürü Şinasi Gürocak karamsar olamamak gerektiğini söylerken, “Sezonun başlamasına az kaldı, karamsarlığa fazla düşmememiz lazım gerçek olan bir şey var. Sezon kötü geçecek ama kötü diyerek de kendimizi iyiyken kötünün içine atarsak işin içinden çıkamayız. Sezonla ilgili herkes kendine planını yapmalı ki mutlaka yapıyordur. Biz Phaselis Rose olarak 24 Mart’ta kendi şirketimiz ile yani Selçuk Ecza deposu ile otelimizde bir fuar yapacağız. Yani bölgeye yedi bin kişilik bir eczacı grubu gelip bölgeyi hareketlendirecek. Ondan sonra da sezonumuza başlayıp Mayıs ayı itibari ile de sezonumuza başlayacağız. Bence gelen misafiri, gelen yolcuyu bu sene bizim üzmeden göndermemiz lazım. Fiyat kırmakla bu iş bitmez. Fiyatın sonu yok istediğin kadar kırılır ama biz Phaselis Rose olarak gelen misafirimizi en iyi şekilde hizmetten ödün vermeden tatillerini yapıp dönmelerini sağlayacağız”

Kemer Özkaymak Marina Genel Müdürü Kayı Kayım ise morale ihtiyaçlarının olduğunu bizlere iletiyor. Kayım, “  Turizm sektörü çok kötü etkilenmiş durumda. Ciddi  bir morale ihtiyacımız var, ciddi destekler bekliyoruz yapıcı şeyler. Bilhassa karamsar olmamak gerekir ama Kemer bölgesi ağırlık Rus pazarı olduğu için etkilenmiş durumda. Ayrıca bakanlığın yaptığı bazı şeyler sadece uçak koltuklarına yapılan girişimler var, fakat otelciyi de düşünmesi gerekir. Burada ki en büyük temennimiz alkollü içkilerdeki yüklü olan vergi rakamları bizim için indirilebilir, bu bir seçenektir. Personel, kış istihdam konusunda bir şeyler yapılabilir. Hayırlı bir sezon bekliyoruz yine de umudumuzu bozmadık ve umutluyuz”



Trabzon standına uğruyoruz. Trabzon Kültür ve Turizm İl Müdürü İsmail Kansız ile 2016’yı değerlendiriyoruz. Kansız, “Sektör temsilcileriyle beraber buradayız. Geçtiğimiz yıl Trabzon turizmi olarak önemli bir yıldı ve böyle güzel bir başlangıç yapmak içinde EMITT fuarında ve bundan sonra devam edecek olan uluslar arası ve ulusal fuarlarda Trabzon’umuzu tanıtmaya devam edeceğiz ve beklentilerimiz en azından geçtiğimiz yılki seviyelerimizi korumak yine Ortadoğu pazarıyla beraber beklentilerimizi daha üst noktaya çıkarmak ve iç turizmdeki Trabzon’un var olan gücünü , var olan değerini bir kat daha arttırmak istiyoruz. Fuara da doğamızla, kültürel varlıklarımızla, tarihi eserlerimizle, folklorumuzla, yiyecek ve içeceğimizle beraber Trabzon turizmi olarak her zaman olduğu gibi 2016 yılında turizme hizmet vermeye hazırız” diyor bizlere…  Bu arada TÜRSAB Doğu Karadeniz BYK Başkanı Suat Gürgös’de Kardeniz turizmini bize şöyle özetliyor: “20 senedir görevimi icra ediyorum. Bu sene 2016’ da hedef ülke olarak körfez ülkeleri ve İran pazarını seçtik. Diğer bölgelere göre avantajımız daha fazla. Bu yıl geçen seneye nazaran %2-3 lük bir artış bekliyoruz. Bu anlamda da tanıtımlarımızı sunuyoruz. Nisan ayından sonra da ziyaretçilerimizi kabul etmeye başlayacağız. İyi bir yıl geçireceğimizi düşünüyorum”



Ve son olarak Çanakkale Standına uğruyoruz. Yakın dostum Anzac Otelleri Genel Müdürü Armağan Aydeğer ile sezonu değerlendiriyoruz. Turizmdeki sıkıntıları gördüklerini belirten Aydeğer, özellikle Antalya’nın bu krizi çok hissetliğini ancak Antalya’nın bu sıkıntılarının Türkiye’nin her yerine zarar vereceğini iletiyor bizlere..

“Çanakkale’ de 4 tane otelimiz bulunmakta, 1990 yılından beri faaliyetimizi devam ettiriyoruz. 2016 yılı Türkiye için bir mücadele yılı bu mücadele yılını hep birlikte buna inanarak Türkiye turizmini yükseltmek için bir gayret çaba harcamamız gerekiyor. En büyük gündem maddemiz Türkiye’nin güvenli ülke olma imajını kuvvetlendirmek için cansiperane çalışmamız çok çok önemli. İç Pazar her geçen yıl çok çok daha önem kazanıyor, dolayısıyla iç pazarı hareketlendirecek çalışmalara önem vermemiz gerekiyor ve tabiî ki yine turizmin var olan bu sıkıntıları aşmasında orta vadede en önemli çözüm noktasından bir tanesi etkinlikler, özellikle destinasyonların sürdürülebilir büyümelerini sağlamak, güçlendirmek için var olan etkinliklerin kuvvetlendirmemiz gerekiyor. Bu kapsamda bizim Çanakkale’ de gerçekleştirdiğimiz tarihi Gelibolu yarımadasında ki Gelibolu Maratonu buna çok iyi bir örnektir, aynı şekilde boğaz yüzme yarışları buna çok iyi bir örnektir. Bölgedeki hareketin sabit ve daha büyüyen bir ivme içerisinde olması için çok önemli”


Fuarda; ülke pavilyonları, Türkiye’nin Tatil Destinasyonları, Kış ve Outdoor Turizmi Destinasyonları, oteller ve Turizm Merkezleri, Tur operatörleri, acenteler ve oteller katılımcı olarak yer aldı.  Antalya ve Bölgesinin de çeşitli stantlar ile temsil edildiği Fuarda, EXPO’nun yer almaması yine gözlerden kaçmadı. 23 Nisan tarihinde açılması planlanan ve çalışmaları hızla devam eden EXPO’nun bu önemli fuarda gereken tanıtımı yapmaması ise başta Antalyalı katılımcılar olmak üzere sorduğumuz birçok sektör temsilcisi tarafından anlamsız olarak değerlendirildi. Sadece Antalya Destination standının bir yüzeyinde tanıtımını gördüğümüz EXPO 2016’nın çok daha iyi bir tanıtım yapması ve bu fırsatı iyi kullanması kazımdı diye düşünüyorum.



Bu arada yine bir eleştirim de Belediyelere ve Belediye Başkanlarına olacak. Bu tip fuarlarda Belediyelerin destekleri yadsınamaz. Gerçekten de fuara en ince noktasına kadar kendilerinin katkıları oluyor. Ancak stantları dolaşırken görüyoruz ki, Belediye Başkanları turizm fuarı olan bu fuarda daha çok kendilerini, çalışmalarını ve şahsiyetlerini ön plana koymaktalar. Burada asıl olan bölgelerinin, destinasyonlarının tanıtımlarıdır.