DİL BİLEN GENÇLERİN HAYALİNDEKİ MESLEK TURİST REHBERLİĞİ

Yılda ortalama 150-200 iş günü tura çıkan rehberlerin resmiyet kazanmış uzmanlık alanları bulunmuyor. İstanbul Rehberler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şerif Yenen, Kültür ve Turizm Bakanlığı´yla bazı uzmanlaşma programları yapaklarını belirtiyor: "Kültür ve Turizm Bakanlığı´yla ortaklaşa yaptığımız ye sertifikasını vermeye başladığımız alanlar; İstanbul kültür rehberliği, kuş gözlem, Çanakkale, Gelibolu tarihi yarımadası, GAP bölgesi. Kısmen bölgesel, kısmen de konusal olarak bu çalışmalar devam ediyor. Rehberler kendi işlerinde adı konmasa da, resmiyet kazanmasa da bu ayırımı yaşıyorlar. Trekking, mavi yolculuk, fotoğraf, bisiklet turu, dağ tırmanışı yapan, arkeoloji üzerine uzmanlaşmış rehberler var."

Taban ücret rehberlerin almaları gereken günlük asgari ücrete deniyor. Bu ücret Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından her yıl 2 kere düzenleniyor. Rehberlerin de bu taban ücretin altında tur almaması gerekiyor. Bakanlık bunu yayımlamadan önce meslek kuruluşuna ve seyahat acenteleri birliğine soruyor ve ücreti güncelliyor. Bu ücretler değişik kategorilerde. Profesyonel turist rehberlerinin Bakanlık tarafından 2010 yılı birinci altı ayı için tespit edilen günlük rehber taban ücretleri şöyle belirleniyor:

“Doğu Anadolu turu: 325.00 TL. Batı Anadolu turu: 250.00 TL. Tam gün şehir turu: 190.00 TL. Yarım gün gece turu: 100.00 TL. Transfer: 90.00 TL (Havalimanı-otel gibi)

Neyse ki çeşitli ek gelirler de var Rehberlerin tabu ek gelirleri de oluyor. Garanti olmamakla birlikte misafirler turun sonunda memnuniyetlerine ve kültürlerine bağlı olarak rehbere hediye alabiliyor ya da hediyenin parasını (zarf) vererek seçimi rehbere bırakabiliyorlar. Bunun bir ek gelir olduğunu belirten Yenen, kimi kültürlerde böyle bir şey olmadığı için güzel sözler söylendiğini, kimilerinin de hayatında her şeyi parayla yaptığını söylüyor:

Diğer geliri, turu aldıkları seyahat acentasından elde ettiklerini belirten Yenen, “Tur esnasında müşterilere bazı turlar sunar. Ekstra turlar yani. Bunları acenta adına rehber müşteriye sunar. Müşteri bunu satın alırsa bazı acentalar -hepsi yapmak zorunda değil-bunun bir bölümünü prim olarak rehbere verir. Bir diğer konu, programda bazı alışveriş yapılacak yerler olur. Bunları seyahat acentası belirler.

Bu turistlerin alışveriş etme olanağını sağlamak için yapılmış bir şeydir. Bu mağazalar acentalara komisyon verir. Bu kominyonun bir bölümü de rehbere verilir. Çünkü rehberin buradaki rolü belirlidir. Rehberin duruşuyla iyi sanş olabilir veya olmayabilir."

Yenen bu kelimeyi kullanmıyor ama bu komisyon piyasada ´hanut´ olarak bilinir ve ´hassas´ bir konudur!. Rehberler ayrıca, düzensiz çalışma saatleri, mesleğin hak ettiği saygınlığı görmemesi, sürekli yollarda olmak ve yoğun iş temposundan şikayetçi. Fakat bunlar dışında çok yer görmek, yeni insanlarla tanışmak ve kültürel açıdan gelişmek de mesleğin iyi yanları.

Rehber olmak için ne gerekiyor?

Rehber olmak için Rehber olmak için birkaç yol var. İlk yol, aynı zamanda en eski ve yaygın olanı: Kültür ve Turizm Bakanlığı ihtiyaç olduğunu hissettiği zamanlarda rehberlik kursları açıyor. Bu kurslara katılmak için TC vatandaşı, sınav tarihinde 18 yaşını doldurmuş, en az 2 yıllık yüksekokul mezunu olmak, sınava gireceği dil veya dilleri iyi derecede bilmek ve sabıkası olmamak gerekiyor.

Adaylar bundan sonra genel kültür, mülakat, yabancı dil bilgisi gibi seri sınavlara katılmak zorundalar. Bu sınavlarda başarılı olanlar yine Bakanlık tarafından açılan 560 ders saatlik rehberlik kurslarına katılıyorlar. Kursun sonunda 36 günlük uzman rehberlerin eşliğinde bir Türkiye gezisi yapılıyor. Gezi sonunda bitirme sınavında başarılı olanlar profesyonel turist rehberi oluyor ve Bakanlık´tan ´kokart´ diye bilinen profesyonel turist rehberi kimlik kartlarını alıyorlar.

ikinci yol: Üniversitelerin meslek yüksek okullarında ve 4 yıllık fakültelerde rehberlik bölümleri var. Bu bölümleri bitirip, yabancı dil sınavında başarılı olup üniversite tarafından organize edilecek olan 36 günlük uygulama gezisini tamamlayanlar da ´kokart´ sahibi olabiliyor. Yenen 2 yıllık bölümlerin yetmeyebileceğine dikkat çektikten sonra, “Ne yazık ki 2 yıllık eğitim rehber olabilmek için -önceden altyapınız yoksa- çok yeterli olamayabiliyor. 2 ya da 4 yıllık bölümleri bitirip yabana dü sınavını veremeyen öğrenci sayısı çok” diyor.

İşte Rehberliğin olmazsa olmazları:

·         Hangi dili kullanıyorsa o dili çok iyi bilmesi gerekiyor.

·         Turistler, o ülkenin veya kültürün gerçekten tarafsız bilgileri öğrenmek için geliyorlar. O nedenle tarafsızlık ilkesinden taviz vermemek rehberlik için iyi bir meziyet.

·         Yapılan işe, rehberlik yaptığı alana göre yeterlilik.

·         Rehberlik sadece kitaplarda yazan bilgileri insanlara aktarmak değil, yorumlamak aslında. Yorumlamak da rehberlerin kendini güncellemesiyle olur.

·         Geniş bir genel kültüre sahip olması gerekiyor.

·         Bireyler arası iyi ilişkiler kurulabilmesi için ise, rehber adaylarının dürüst, güvenilir, hoşgörülü, nazik ve esprili, bakımlı, dışa dönük ve sosyal, ikna yeteneği, grup bilgisi, dinleme ve topluluk önünde konuşabilme yeteneği gibi niteliklere sahip olması önemlidir. (Hürriyet İK)